Strój łańcucki męski XIX w.

W 2 poł. XIX w. na bazie jednolitego, pierwotnego stroju rzeszowskiego, wykształcił się strój łańcucki. Był on bardzo podobny do stroju rzeszowskiego, ewolucja tych dwóch poszła jednak w różnych kierunkach. Strój łańcucki zachował najbardziej pierwotną formę, widać w nim było wyraźnie elementy szlacheckich ubiorów XVII w.

Odświętne koszule szyto z cienkiego płótna. Miały one rozcięte pazuchy, długie rękawy wszyte w mankiety i kołnierzyk z dziurkami, przez które przewlekano czerwoną wstążkę i wiązano ją pod szyją. Koszule wypuszczano na spodnie.

Spodnie również były szyte z płótna, ich nogawki sięgały powyżej kostki. Zamożni kupowali siwe lub granatowe spodnie sukienne. Zimą bogaci gospodarze nosili spodnie futrzane (włosiem do wewnątrz) – biedniejsi nosili kilka par portek. Nogawki wkładano w cholewy butów.

Na koszule mężczyźni zakładali kabaty z sukna. Do sukiennych spodni zakładano takież kamizelki odpowiadające im kolorem. Rolę wierzchniego okrycia spełniała płótnianka. Podczas dni bardziej uroczystych zakładano żupan, szyty z czarnego lub granatowego sukna, podszytego suknem czerwonym. Zdobione były bortą, pomponikami z jedwabnych nici i pągwicami.

Ważnym elementem był pas zakładany na koszulę. Był on długi, wąski i zakończony okrągłą mosiężną klamrą. Zdobiony był metalowymi elementami układającymi się w różne ornamenty. Takim pasem mężczyzna opasywał się dwukrotnie. Żupan natomiast przepasywał krajką, koloru czerwonego szeroką (tak, że trzeba było złożyć ją cztery razy), z doszytymi do krótszych krawędzi frędzlami.

Latem mężczyźni nosili słomiane kapelusze, które ozdabiali kolorowym sznurkiem lub wstążką. Do żupana noszono czapki dłubanki. W połowie XIX w. modne stały się białe wełniane czapki, zdobione plamkami w kolorze czerwonym lub zielonym, zwane żarnami.

Do stroju odświętnego zakładano buty węgierskie lub buty polskie, które powszechnie noszono od końca XIX w.

Żupan znany był od połowy XVI w. Do końca XVIII w. stanowił ważny element męskiego ubioru szlacheckiego!

Krajki znane były już we wczesnym średniowieczu, co potwierdzają polskie i europejskie znaleziska archeologiczne!

Skip to content