adamaszek – tkanina jedwabna o splocie atłasowym, wzorzysta, tło ma splot przeciwny do splotu motywu
aksamit – tkanina bawełniana, jedwabna, lniana lub wełniana z krótką okrywą włosową uzyskiwana przez wprowadzenie między nitki osnowy i wątku dodatkowych nitek runowych w formie pętelek; może być gładka lub wzorzysta
aplikacja – rodzaj zdobienia ubioru, polegający na naszyciu na tło fragmentów innej tkaniny lub skóry, ściegiem ozdobnym lub krytym
atłas – tkanina jedwabna o splocie atłasowym osnowowym, gładka o intensywnym połysku po stronie prawej, a po lewej matowa
atłasek – ścieg hafciarski, wykonywany od strony prawej do lewej poprzez równomierne przeciąganie nici, gęsto zakrywający motyw od brzegu do brzegu, wyglądający podobnie po obu stronach tkaniny, zależnie od kierunku przeciągania nitki (równolegle lub ukośnie) wyróżnia się atłasek prosty lub skośny, wykonywany na podkładzie jest wypukły
ażurek wycinany – rodzaj haftu polegający na wycinaniu dziurek i wypełnianiu ich rozmaicie przewleczoną i okręconą nicią
ażurek wysnuwany – rodzaj haftu polegający na wysnuwaniu i wycinaniu nitek w obrębie wzoru i okręceniu nicią pozostałych
baranica – męska czapka ze skóry baraniej lub koźlęcej z widocznym runem
batyst – tkanina bawełniana o płóciennym splocie, używana przede wszystkim do wyrobu bielizny
bielizna – część garderoby noszona najbliżej ciała, u mężczyzn portki, u kobiet koszula z nadołkiem; na początku XX w. na wsiach w okolicach Rzeszowa rozpowszechniła sie bielizna żeńska (halki, staniczki, spodniki i majtki z nogawkami), a na wsiach peryferyjnych występowania stroju rzeszowskiego w okresie dwudziestolecia miedzywojennego
bluza – powstała pod koniec XIX w. wersja kabata o kroju zbliżonym do marynarki
bluzka – część garderoby kobiecej, który wykształcił się pod wpływem miejskim z katanki, szyta z tkanin wełnianych lub aksamitu, dopasowana, o bufiastych rękawach i zapięciu przesuniętym na bok, zdobiona haftem i wstążkami
borta – broszowana, ozdobna taśma jedwabna, lniana lub wełniana, różnej szerokości, służąca do ozdoby ubioru
brokat – tkanina jedwabna, wzorzysta, z motywem utworzonym z nici złotych, srebrnych lub metalowych
broszowanie – technika wykonywania wzoru na tkaninie za pomocą dodatkowego wątku, ograniczonego tylko do płaszczyzny motywu, który wydaje się być wyhaftowany na tle materiału
burnus – rodzaj odświętnego męskiego okrycia wierzchniego w formie płaszcza sięgającego do połowy łydki
buty karbowane – odświętne buty żeńskie z wysoką cholewą, układaną w karby (od czterech do sześciu), o średniowysokim obcasie podbitym podkuwką
buty polskie – odświętne buty męskie i żeńskie, dopasowane do nogi, o prostej i sztywnej, wysokiej cholewie i obcasie podbitym podkuwką,
buty spuszczane – odświętne buty żeńskie z wysoką cholewą, którą można było opuścić na przyszwę; o średniowysokim obcasie podbitym podkuwką, o napiętkach ozdobionych mosiężnymi gwoździkami
buty węgierskie – szerokie buty skórzane z długą i miękką cholewą (którą można wywijać) i wysokim obcasem podbitym podkuwką; niezbyt dobrze dopasowane do nogi
chamełka – obręcz wykonana z lnianego lub konopnego włókna, słomy, wikliny czy też drewna, służąca jako stelaż do układania włosów pod czepiec, używana przez kobiety zamężne, na niektórych terenach Polski, Ukrainy i Białorusi
chodaki – buty wykonane z kawałka skóry wołowej, dopasowane poprzez ułożenie mokrego płata na stopie, do stopy przymocowywane były konopnym nawłokiem
chustka z piskami – płat tkaniny lnianej o czerwonych tkanych wzorach – kraty lub pasków biegnących wzdłuż boków, o brzegach obdzierganych i zdobionych wąskim szlakiem haftu oraz wykończonych frędzelkami
chwost – pęczek nitek wełnianych jednej długości służących do zdobienia stroju
cuwa – reprezentacyjny męski ubiór wierzchni noszony przez Pogórzan, uszyty z jednego płata tkaniny złożonego na pół wzdłuż ramion, boki poszerzane były płatami tkaniny od pachy w dół, otwarty z przodu z wywiniętymi połami, z dużym kołnierzem opadającym na plecy, zapinany za pomocą rzemienia z klamrą; rękawy były zszyte i używane jak kieszenie
czepiec – nakrycie głowy kobiety zamężnej, noszone od momentu oczepin
czub – kulisty element dekoracyjny czepca zamężnych Pogórzanek, powstający w efekcie układania na podkładzie chusty w czepiec
ćwikle – kwadratowe kliny wszyte w rękawy koszuli, w celu ich poszerzenia.
dłubanka – wysoka czapka sukienna o niedużych rogach, z otokiem barankowym
długa chusta – płat tkaniny lnianej o wymiarach 30×170 cm, wzdłuż jednego z długich boków i dwu krótkich ozdobiona czerwonym haftem
duślak – wełniana męska kamizelka, sięgająca poniżej pasa, zapinana na metalowe guziczki, posiadała kieszenie z klapkami, typowa dla okolic Przeworska
dybetka – wełniana chusta, gładka lub drukowana w kolorowe kwiaty na kolorowym tle, z frędzlami lub bez; małe noszone były na głowie, duże na ramionach
farbówka – spódnica z farbowanego płótna lnianego; noszona przez Pogórzanki od 2 poł. XIX w.
fartuch – szeroka, płócienna lub perkalowa spódnica, w pasie marszczona i wszyta w troki służące do zawiązywania, często zdobiona haftem
fartuchy – 1. dawnej: termin oznaczający dwie zapaski. 2. dziś: spódnica z zapaską
futro – melizonka podbita kożuszkiem
gacie – sznurowane spodnie płócienne o nogawkach sięgających powyżej kostki, zszytych z płatów tkaniny o szwie po stronie wewnętrznej, poszerzone w kroku kwadratowym kawałkiem tkaniny
gorset – element kobiecego ubioru odświętnego, o prostych plecach i tyle, lekko dopasowany w talii, pozbawiony rękawów, z przodu sznurowany lub zapinany za pomocą haftek; szyty najczęściej z aksamitu, adamaszku lub brokatu, dekorowany haftem, cekinami lub koralikami
gunia – męskie okrycie wierzchnie, szyte z sukna, o kroju takim samym jak sukmana, zdobiona jedynie brązowym sznurkiem wzdłuż brzegów, zapinana na pętelki
haft angielski – połączenie haftu płaskiego o motywach roślinnych z obdzierganymi dziurkami różnych wielkości i kształtów
haft cieniowany – haft wielokolorowy, który składa się ze ściegów różnej długości (co powoduje wrażenie jakby jedne wychodziły z drugich) pokrywający najczęściej dużą powierzchnię
haft płaski – wykonywany wprost na materiale haft nie związany ze strukturą materiału, powstały poprzez rozległe wyszycie ściegiem atłaskowym
huncwoty – trójkątne guzy z twardej skóry wbijane za pomocą mosiężnych gwoździków w napiętki butów; spełniały funkcję dekoracyjną i praktyczną – ułatwiały ściąganie butów za pomocą urządzenia zwanego ”psem”
kabat – płócienny lub sukienny męski kaftan z długim rękawem
kaftanik – noszony w ciepłe dni kobiecy kaftan wcięty w pasie, sięgający bioder, z długim rękawem, bez kołnierza, zapinany na guziczki, o przodach prostych i plecach krojonych z czterech kawałków
kaleta – skórzana torba z klapą w kształcie podkowy, okrągłą stroną odwróconą ku dołowi, przymocowana do paska za pomocą mosiężnych kółek
kamizela – męska sukienna kamizelka bez rękawów, lekko dopasowana w talii, o stojącym kołnierzyku i kieszeniach z klapkami, zapinana za pomocą haftek; zdobiona haftem na kieszeniach i metalowymi guzikami wzdłuż rozcięcia
kania – rondo kapelusza
kapałka – główka kapelusza
kapelusz makowy – odświętny kapelusz męski o okrągłej główce, płaskim denku i lekko podwiniętym rondzie; robiony z czarnego filcu, ozdabiany kolorowymi sznurkami lub aksamitną taśmą
katanka – rodzaj kobiecego odświętnego kaftana, zapinanego z przodu na guziczki, dopasowanego w talii, sięgającego bioder, z długim rękawem; szyty z różnych tkanin (zależnie od pory roku), zdobiony haftem, tasiemkami lub koralikami
kierpce – rodzaj obuwia zrobionego z kawałka świńskiej skóry z jednym szwem po środku przodu stopy; noszone przez Pogórzan
kiklik – rodzaj gorsetu złożonego z prostych pleców i przodów, bez zaszewek, sięgający do linii talii, o dekolcie jajowatym, z tackami lub bez
kitlik – patrz: kiklik
kociasie srokate – wielokolorowe pomponiki z krótko ściętej włóczki wełnianej, służące do zdobienia stroju
kotek – patrz: czub
kożuszanka – zimowe okrycie wierzchnie w formie płóciennego płaszcza, podbitego baranim futrem
krajka – pas tkaniny, jedno- lub wielokolorowej, używany jako pasek
krój przyramkowy – rodzaj kroju koszuli, w którym wszystkie elementy są prostokątnymi lub kwadratowymi fragmentami płótna; składa się z przodu i pleców, do których doszyte są prostokątne przyramki, do nich – rękawy, poszerzone pod pachą ćwiklami
krzyżyki śląskie – ścieg hafciarski będący odmianą ściegu krzyżowanego, każde skrzyżowanie styka się z poprzednim, punkty skrzyżowań górnych i dolnych mijają się o pół ściegu
kurpiele – patrz: kierpce
laki – korale zrobione z masy syntetycznej lub naturalnej, imitujące korale z korala prawdziwego (corllium rubum)
lańtuch – patrz: rańtuch
lejbik – rodzaj katanki, niedopasowany, z tyłu łukowato wydłużony, szyty z tkanin wełnianych, ozdobiony aplikacją, koralikami i cekinami
łańcuszek – ścieg hafciarski, który wykonuje się wkłuwając igłę w miejscu wyjścia nitki i wyciąga, powstają w ten sposób oczka, które wychodzą kolejno z poprzedniego, przypominając łańcuszek
łoktusa – noszona przez Lasowiaczki duża, kwadratowa, lniana chusta, składana po przekątnej, zarzucana na ramiona, a w chłodniejsze dni na głowę
magiera – noszona przez Lasowiaków męska, wysoka czapka o kwadratowym denku, zrobiona z sukna, zdobiona obszyciem z pomponami na czterech rogach
magierka – okrągła czapka męska z wywiniętym otokiem i odrębnym denkiem zrobiona na drutach z białej wełny, często zdobiona czerwonymi i zielonymi punkcikami układającymi się pasmowo
malówka – wełniana chustka o boku dłuższym niż 1m, przy krawędziach zdobiona ornamentem kwiatowym, wykończona frędzlami
melizonka – zimowe okrycie wierzchnie noszone przez młode Pogórzanki, rodzaj watowanego płaszcza z niebieskiego lub granatowego sukna, sięgający poniżej kolan, wcięty w pasie, z tyłu od pasa w dół fałdowany, z wykładanym kołnierzem opadającym na ramiona
nadołek – doszyta, dolna część kobiecej koszuli, z lnu gorszego gatunku
nawłok – powrózek z konopnego włókna, za pomocą którego przytwierdzano chodaki do nóg
obręcz- pas złożony z metalowych, czasem pozłacanych tabliczek naszytych na podkład skórzany, zapinany na klamrę w postaci ściętego stożka; istotny element niewieściego stroju ślubnego w okolicach Przeworska
odzionko – płat białego płótna o szerokości 90 cm, a długiego na 2 m, zdobiony koronką, zarzucany na ramiona przez Pogórzanki
okuwka – blaszka srebrna, mosiężna lub bardzo rzadko złota, o brzegach prostych lub wyciętych w ząbki, będąca ozdobą paciorków
onuce – kawałki płótna lub sukna, którymi owijano stopę przed założeniem butów
osnowa – zestaw nici ułożonych równolegle na określonej powierzchni w celu przetykania ich wątkiem
pas krakowski – biały pas skórzany wzorowany na pasach noszonych w okolicach Krakowa, zdobiony paskami skóry safianowej, ornamentem wytłaczanym, łańcuszkami i metalowymi ćwiekami
piski – ornament pasowy, wykonywany czerwoną nicią na płótnie naciągniętym na ramy
pągwice – odlewane, ozdobne guzy do żupana, zrobione ze srebra lub imitującego go stopu; o kształcie wiśni lub gruszki, zdobione filigranem, lub kamieniem półszlachetnym (albo jego imitacją)
perkal – tkanina bawełniana o splocie płóciennym
płótnianka – płócienne okrycie wierzchnie sięgające kolan, o długim rękawie, w pasie i plecach obcisłe, niżej szerokie, o niedużym stojącym kołnierzyku, zapinane na piersiach na zakliczkę i drewniany kołeczek lub za pomocą dwóch haftek
płótno kartonowe – fabryczne płótno bawełniane
podwstążnik – element panieńskiego odświętnego nakrycia głowy w postaci tekturowej obręczy owiniętej wstążką z doczepionymi w tylnej części długimi różnokolorowymi wstążkami
portki – patrz: gacie
przezówki – odświętne buty męskie noszone przez Lasowiaków, oba takie same bez rozróżnienia na prawą i lewą stopę
przędza – nić powstała z równolegle ułożonych włókien, szczepionych ze sobą dzięki tarciu powstałemu podczas skręcania nitek
przyramki – prostokątne kawałki tkaniny, łączące przód, plecy i rękawy koszuli; często zdobione haftem
przyszwa – część cholewy buta przyszyta do podeszwy, zakrywająca stopę
rańtuch – prostokątny płat tkaniny płóciennej, o wymiarach ok. 240×90 cm, zarzucany na głowę, ramiona lub plecy (zależnie od regionu) przez kobiety zamężne; oba jego końce opadały na ramiona i boki, sięgając niemal kolan
rąbek – odświętny rodzaj rańtucha, często bogato haftowany
rogatywka – męskie sukienne nakrycie głowy o czworokątnym denku z obszyciem barankowym
runo – nie sprzędziona wełna owcza
rzadka chustka – chustka z białego tiulu ozdobiona haftem, o brzegach wykończonych ząbkami lub koronką
samodział – tkanina o wyraźnym splocie, w której wątek i osnowa pokrywają się w układzie szachownicowym
spodnik – wąska i krótka spódniczka, spełniająca rolę majtek, zakładana na koszulę na czas tańców, podczas których długie spódnice mogły się unieść i odsłonić nogi
stanik – element ubioru kobiecego krojem przypominający gorset, pozbawiony wcięcia w talii, nie posiadający tacek, lecz nieduże rozkloszowanie w ich miejsce, zapinany na szereg drobnych guziczków
staniczek – rodzaj krótkiej, płóciennej, damskiej koszulki na ramiączkach, noszonej jako bielizna; znany na wsi od XX w.
stebnówka – ścieg hafciarski, rodzaj ściegu za igłą, który wykonuje się od strony prawej do lewej wkłuwając igłę w miejscu, gdzie kończy się poprzedni ścieg, lub w pewnej odległości od niego
sukieniaki – męskie spodnie sukienne, noszone od święta
sukmana – długie męskie sukienne okrycie wierzchnie, o mankietach-klapkach, bez kołnierzyka, o plecach skrojonych z jednego płata tkaniny, do którego doszyte są boki; zdobiona kolorowymi sznurkami, chwostami i kociasami
suknia – spódnica uszyta z sukna, w obwodzie mierząca od 3 do 5 m., przy pasku ułożona w drobne fałdy
sukno – tkanina wełniana ze zgrzebnej przędzy, folowana
szabasówka – chustka wełniana, zarzucana przez kobiety na ramiona w chłodne i deszczowe dni, zdobiona pasami i ornamentem roślinnym, wykańczana frędzlami
szczoteczka – gruba taśma wełniana lub bawełniana o strzyżonym, włosiennym brzegu, stosowana do wzmocnienia dolnej krawędzi spódnicy
sznureczek – ścieg hafciarski, który wykonuje się prostopadle do siebie, wkłuwając igłę o pół ściegu pod (lub nad) poprzednim wkłuciem igły
szuba – wierzchnie okrycie zimowe, futro z owczych skór pokryte suknem szafirowego koloru, krojem zbliżona do żupana, lecz posiadająca po sześć fałd z każdej strony, o kołnierzu i wyłogach rękawów obszytych czarnym futrem, zapinana na trzy mosiężne haftki
ścieg dziergany – ścieg hafciarski, który wykonuje się od strony lewej do prawej, podkłada się nitkę pod wyciąganą igłę a następnie przeciąga
ścieg gałązkowy – ścieg hafciarski, który wykonuje się prostopadle do haftującego, zadziergując nitki ukośnie na linii osi wzoru
ścieg przed igłą – ścieg powstały po przewleczeniu igły z nitką przez tkaninę
ścieg zakopiański – ścieg hafciarski będący odmianą ściegu krzyżowanego, wykonuje się go od strony lewej do prawej, krzyżowania górne i dolne znajdują się w równych odstępach
tacki – klapki przyszywane do dolnego brzegu gorsetu
tiul – lekka ażurowa tkanina bawełniana lub jedwabna
trzewiki – wysokie, sznurowane z przodu buty na obcasie
trzos – szeroki męski pas skórzany, zapinany za pomocą podłużnych klamerek, zdobiony ornamentem stempelkowym
tyszowiaki – buty wyrabiane w Tyszowcach , oba takie same – bez rozróżniania na prawą i lewą stopę
wałeczek – ścieg hafciarski będący odmianą atłasku wypukłego, wykonuje się go od strony prawej do lewej, równomiernie przeciągając nitkę i układając ją równolegle
wątek – nić przeprowadzoną pomiędzy nićmi osnowy, dzięki której postępuje narastanie tkaniny
wstążki krakowskie bite – szerokie różnokolorowe wstążki zdobione broszowaniem motywami kwiatowymi
wybijanka – spódnica z fabrycznego płótna drukowanego; noszona przez Pogórzanki od 2 poł. XIX w.
zapaska – część ubioru niewieściego, pierwotnie prostokątny kawałek tkaniny zakładany na koszulę zamiast spódnicy, w stroju ludowym najczęściej miała postać prostego fartuszka noszonego na spódnicy; zdobiona haftem, zaginkami lub koronką
zawicie – 1. pierwotnie płat płótna, który niewiasty owijały wokół włosów zakrytych czepcem: zakładano na włosy z tyłu głowy, końce podwijało się pod włosy, przewijało do góry i zawiązywało na czubku głowy; później trójkątna chustka, którą zakładano na włosy zakryte czepcem, zapinając pod włosami na zatrzaski. 2. rodzaj łoktusy noszonej przez Lasowiaczki
zawitka – dziewczyna niezamężna będąca matką lub w ciąży
zorki – liczony haft płaski wykonany na płótnie rozciągniętym na ramie
żarna – patrz: magierka
żupan – sukienne okrycie wierzchnie z kołnierzykiem stójką i mankietami, zapinane w pasie na haftki, o plecach prostych, poszerzony u dołu poprzez wstawienie trapezowatych klinów; często zdobiony frędzlą, pągwicami i bortą